Թեմա՝ Շրջանագիծ

Հարցեր և առաջադրանքներ:

1․ Ո՞ր պատկերն է կոչվում շրջանագիծ:

Շրջանագիծ կոչվում է երկրաչափական այն պատկերը, որը կազմված է հարթության բոլոր այն կետերից, որոնք գտնվում են տրված կետից տրված հեռավորության վրա:   

2. Ի՞նչ է շրջանագծի շառավիղ, տրամագիծը, լարն ու աղեղը:

Շառավիղը հատված է, որը միացնում է շրջանագծի կենտրոնը շրջանագծի ցանկացած կետի հետ: Սահմանումից հետևում է, որ կարելի է տանել անվերջ թվով շառավիղներ, և դրանք բոլորը կունենան միևնույն երկարությունը:

Այն հատվածը, որը միացնում է շրջանագծի երկու կետեր և անցնում է նրա կենտրոնով, անվանում են տրամագիծ։ Շրջանագծի կենտրոնը տրամագիծը բաժանում է երկու շառավղի։

Շրջանագծի երկու կետեր միացնող հատվածը կոչվում է լար:

Շրջանագծի ցանկացած երկու կետեր շրջանագիծը տրոհում են երկու մասի, որոնցից յուրաքանչյուրը կոչվում է շրջանագծի աղեղ:

3․ GEOGEBRA ծրագրով գծել շրջանագիծ և տանել նրա շառավիղը, տրամագիծը և լարը:

4․ Գրել լարի միջնակետով անցնող շառավղի հատկությունները:

1․ Լարի միջնակետով անցնող շառավիղը ուղղահայաց է այդ լարին։

2․ Լարը հատող և նրան ուղղահայաց շառավիղն անցնում է այդ լարի միջնակետով։

5․ Թվարկել   շրջանագծի բոլոր  տրամագծերը,   շառավիղները և  լարերը:

AO,CO,OK,BO,OF-շառավիղ

AB,BC,CD,DE,EF,FK,KL,AL-աղեղ

DF,LE,BF,BL,CK-լար

CK,BF-տրամագիծ

6․ Թվարկել ստացված աղեղները:

ACM,CMP,MPK,PKA

7․ Քանի՞ անգամ է շրջանագծի տրամագիծը մեծ նրա շառավղից։

Մեծ է 2 անգամ։

8․ Ուղիղը հատում է շրջանագիծը A և B կետերում։ Ի՞նչ կետերով պիտի անցնի այդ ուղիղը, որպեսզի AB հատվածն ունենա հնարավոր ամենամեծ երկարությունը։

Այն պետք է լինի տրամագիծը, անցնի կենտրոնով։

9․ Հաշվել CA -ն, եթե CD=8 սմ և ∠AOD=120°։

CA=8սմ:2=4սմ

10․ Տրված է՝ MN=7սմ,  ∠ONM=60°։Գտնել KN-ը։

KN=7սմx2=14սմ

11․ AB հատվածը O կենտրոնով շրջանագծի տրամագիծն է, իսկ AC-ն և BC -ն այդ շրջանագծի հավասար լարեր են։ Գտնել AOC անկյունը։

∠AOC=90°

Թեմա՝ Բուրգ

1.Ո՞ր մարմինն է կոչվում  բուրգ։

Բուրգն  այն  բազմանիստն  է, որի  նիստերից  մեկը  բազմանկյուն  է, իսկ  մյուս  բոլոր նիստերն  ընդհանուր  գագաթով  եռանկյուններ  են:

2.GEOGEBRA ծրագրով գծիր  բուրգ։

3.Ո՞ր նիստերն են կոչվում հիմքեր, կողմնային նիստեր:

Բազմանկյունը  կոչվում  է  բուրգի  հիմք, եռանկյունները՝  կողմնային  նիստեր։

4․Գտեք վեցանկյան բուրգի կողերի, գագաթների, նիստերի քանակը, GEOGEBRA     ծրագրով գծեք վեցանկյուն բուրգ:

3 կող, 5 նիստ, 5 գագաթ

5․Կարո՞ղ է բուրգի կողերի թիվը լինել՝

ա) 13-ոչ, քանի որ 13-ը չի բաժանվում 2-ի

բ) 16- ոչ, քանի որ 16-ը չի բաժանվում 2-ի

գ) 19-ոչ, քանի որ 19-ը չի բաժանվում 2-ի

6․Կարո՞ղ է լինել այնպիսի բուրգ, որն ունի ՝

ա) 9 նիստ/9-1=8,կարող է

բ)  9 կող/9/2=4,5,չի կարող

7․ Ինչպե՞ս է կոչվում այն բուրգը, եթե այն ունի

ա) 13 նիստ

n+1=13
n=12
տասներկուանկյուն բուրգ

բ) 10 գագաթ

10-1=9
իննանկյուն բուրգ

գ) 12 կող

12/2=6
Վեցանկյուն բուրգ

8․Քառանկյուն բուրգի հիմքը 64 սմ պարագծով քառակուսի է, իսկ կողմնային նիստերը հավասարակողմ եռանկյուններ են։ Գտեք բուրգի կողմնային կողերը։

64սմ/4=16սմ

Թեմա՝  Պրիզմա (հատվածակողմ)

Հարցեր և առաջադրանքներ։

1.Որ մարմինն է կոչվում պրիզմա:

Պրիզմա կոչվում է այն բազմանիստը, որի երկու նիստերը զուգահեռ հարթություններում ընկած հավասար բազմանկյուններ են, իսկ մնացած նիստերը ուղղանկյուններ են:

2.GEOGEBRA ծրագրով գծիր պրիզմա:

3.Որ նիստերն են կոչվում հիմքեր, կողմնային նիստեր:

Զուգահեռ հարթություններում գտնվող հավասար նիստերը կոչվում են պրիզմայի հիմքեր, իսկ մնացած նիստերը՝ կողմնային նիստեր:

4.Որ պրիզման է կոչվում ուղիղ պրիզմա։

Եթե պրիզմայի կողմնային կողերը ուղղահայաց են հիմքերին, ապա այն կոչվում է ուղիղ պրիզմա: 

5.GEOGEBRA ծրագրով գծիր ուղիղ պրիզմա:

6.Որ պրիզման է կոչվում թեք պրիզմա։

Իսկ երբ կողմնային կողերը ուղղահայաց չեն հիմքերին, պրիզման կոչվում է թեք:

7․GEOGEBRA ծրագրով գծիր թեք պրիզմա:

8․Գտեք վեցանկյան պրիզմայի կողերի, գագaթների, նիստերի քանակը,GEOGEBRA ծրագրով գծեք վեցանկյան պրիզմա:

Ընդհանուր կողերի քանակը՝ 12+6=18

Երկու հիմքեր միասին ունեն 6+6=12

Ընդհանուր նիստերի քանակը՝ 2+6=8

9․Կարող է պրիզմայի կողերի թիվը լինել՝

ա) 13 բ) 14 գ) 18։ Պատասխանը հիմնավորել։

18 քանի որ բաժանվում է 3-ի

10․Կարող է պրիզմայի նիստերի թիվը լինել՝

ա) 13 բ)14 գ) 18։ Պատասխանը հիմնավորել։

11․ Ինչ բազմանկյուն է պրիզմայի հիմքը, եթե պրիզման ունի ՝

ա) 15 կող բ)11 նիստ գ) 10 գագաթ։

15 կող – 5-անկյուն հիմք,

11 նիստ – 9-անկյուն հիմք,

10 գագաթ – 5-անկյուն հիմք։

330.Տեքստն ուշադի՛ր կարդա, հարցերին պատասխանի՛ր և առաջադրանքը կատարիր:

Մարագում մկան բույն կար: Բնում իր երեք ձագի հետ ապրում էր մայր մուկը:
Խոշոր ու փափկամորթ սիամական կատուն հեզիկ-նազիկ եկավ, կանգնեց մկան բնի առաջ ու անուշ-անուշ խոսեց.
-Մուկի՛կ քույրիկ, քաղցրի՛կս, խելո՜քս, համո՜վս, թե էդ ծակից դուրս գաս ու, ա՜յ, էս ծակը մտնես, քեզ մի կարմիր ոսկի կտամ: Մուկը կծկվեց իր բնում ու մտածեց. «Տեսնես ինչո՞ւ է  էս կարճ ճամփի համար էդքան  վարձ տալիս: Էստեղ հաստատ մի խարդախություն կա»:
Այդպես երկար ծանրութեթև արեց մուկը և ծակից դուրս չեկավ:
Ասաց.
-էս կարճ ճամփի համար ինչո՞ւ ես էդքան վարձ տալիս: Չեմ գա:
Կատվից ո՞վ է լավություն տեսել որ:

Հարցեր և առաջադրանքներ

Այս պատմության մեջ կարևոր է (այս հարցերի պատասխանները

տեքստում գտիր, քո պատասխաններն էլ հիմնավորի՛ր)`

ա) որտե՞ղ է մկան բույնը,

Մարագում
բ) ի՞նչ մուկ է ապրում բնում

Մայր
գ) ո՞ւմ հետ է ապրում մուկը,

3 ձագի հետ
դ) ի՞նչ տեսակի և ինչպիսի՞ն է կատուն,

Խոշոր ու փափկամորթ սիամական
ե) ինչպե՞ս եկավ կատուն,

հեզիկ-նազիկ
գ) կատուն որտե՞ղ կանգնեց,

մկան բնի առաջ
է) ինչպե՞ս խոսեց կատուն,

անուշ-անուշ
ը) կատուն մկանն ինչպե՞ս դիմեց,

Մուկի՛կ քույրիկ, քաղցրի՛կս, խելո՜քս, համո՜վս,
թ) կատուն ի՞նչ ասաց,

Մուկի՛կ քույրիկ, քաղցրի՛կս, խելո՜քս, համո՜վս, թե էդ ծակից դուրս գաս ու, ա՜յ, էս ծակը մտնես, քեզ մի կարմիր ոսկի կտամ
ժ) ինչպե՞ս մտածեց մուկը,

բնում կծկված
ժա) ի՞նչ մտածեց մուկը,

«Տեսնես ինչո՞ւ է  էս կարճ ճամփի համար էդքան  վարձ տալիս: Էստեղ հաստատ մի խարդախություն կա»
ժբ) մուկն ի՞նչ արեց,

Այդպես երկար ծանրութեթև արեց մուկը և ծակից դուրս չեկավ:
ժգ) մուկն  ի՞նչ ասաց,

էս կարճ ճամփի համար ինչո՞ւ ես էդքան վարձ տալիս: Չեմ գա:
ժդ) դրանից հետո կատուն ի՞նչ արեց:

Հեռացավ

Տեքստը համառոտի՛ր`դուրս հանելով այն բառերը, բառակապակցությունները, նախադասությունները, որոնք ավելորդ են:

1․ Տեքստից դուրս գրիր գոյականները և ձևաբանորեն վերլուծիր։
մարագում-հասարակ և իրանիշ գոյական, եզակի թիվ, ի հոլովում, ներգոյական հոլով

մկան-հասարակ և իրանիշ գոյական, եզակի թիվ, ա ներքին հոլովում, ուղղական հոլով

բույն-հասարակ և իրանիշ գոյական, եզակի թիվ, ի հոլովում, ուղղական հոլով

բնում-հասարակ և իրանիշ գոյական, եզակի թիվ, ի հոլովում, ներգոյական հոլով

ձագի-հասարակ և իրանիշ գոյական, եզակի թիվ, ի հոլովում, սեռական հոլով

կատուն-հասարակ և իրանիշ գոյական, եզակի թիվ, ի հոլովում, ուղղական հոլով

ծակից-հասարակ և իրանիշ գոյական, եզակի թիվ, ի հոլովում,բացառական հոլով

ոսկի-հասարակ և իրանիշ գոյական, եզակի թիվ, ու հոլովում, ուղղական հոլով

ճամփի-հասարակ և իրանիշ գոյական, եզակի թիվ, ի հոլովում, սեռական հոլով

վարձ-հասարակ և իրանիշ գոյական, եզակի թիվ, ի հոլովում, ուղղական հոլով

կատվից-հասարակ և իրանիշ գոյական, եզակի թիվ, ի հոլովում, բացառական հոլով

2․ Տեքստից հանիր բայերը և գրիր դրանց կազմությունը, դեմքը, թիվը, եղանակը, ժամանակը, ժամանակաձևը, սեռը։

3․ Դուրս գրիր դերանուններն ու որոշիր տեսակները։

իր-անձնական դերանուն

ինձ—անձնական դերանուն

քեզ—անձնական դերանուն

ինչո՞ւ—հարցական դերանուն

էս—ցուցական դերանուն

որ—հարաբերական դերանուն

1.Բացատրել Ի՞նչ եք հասկանում արժեք ասելով:

«Արժեք» հասկացությունը հաճախ կիրառվում է տարբեր համատեքստերում՝ տնտեսագիտություն, փիլիսոփայություն, սոցիոլոգիա և այլն, սակայն ընդհանուր առմամբ այն վերաբերում է ինչ-որ երևույթի կամ առ օբյեկտի կարևորության, նշանակության կամ հատկությունների չափման։

2.Թվարկեք մի քանի կարևոր արժեքներ:

1.Ազնվություն՝ Անկեղծություն, ճշմարտությունը պահելը և մանիպուլյացիայից խուսափելը։

2.Բարություն՝ ուրիշների նկատմամբ հոգատարություն, բարևառությունը և աջակցությունը։

3.Արդարություն՝ Հավասարություն, արդար վերաբերմունք և բոլորի իրավունքների հարգում։

4.Հավատարմություն՝ Միասնականություն, հավատարիմ մնալ ընկերներին, ընտանիքին և սկզբունքներին։

5.Երաժշտություն՝ Հարգանք, ներողամտություն և փոխըմբռնում։

6.Կրթություն՝ Իմացության և գիտելիքների ձեռքբերում, ինքնակրթություն և մտավոր զարգացում։

7.Ապահովություն՝ Անվտանգություն, հանգիստ և առողջ ապրելակերպ։

8.Ընդունելիություն՝ Որպես անհատ ընդունում և հարգանք տարբեր մարդկանց ու մշակույթների նկատմամբ։

3.Ձեր կարծիքով այս կամ այն արժեքը  գնահատելու, կարևորելու համար անհրաժեշտ է արդյոք գիտելիքների որոշակի պաշար կամ կենսափորձ:

Իմ կարծիքով, այս կամ այն արժեքը գնահատելու և կարևորելու համար անհրաժեշտ է թե՛ գիտելիքների որոշակի պաշար, թե՛ կենսափորձ: Գիտելիքները թույլ են տալիս տեսականորեն հասկանալ արժեքների էությունը, իսկ կենսափորձը՝ գնահատել դրանք իրական կյանքում և զգալ դրանց ազդեցությունը։ Այս երկու գործոնները համակցված ձևով օգնում են ավելի խորամուխ լինել արժեքների նշանակության մեջ և ճիշտ գնահատել դրանց կարևորությունը տարբեր իրավիճակներում։

4.Թվարկեք արժեքներ, որոնք չեն կորցնի իրենց նշանակությունը:

1.Ազնվություն՝ Ինքնակեղծիքի բացակայություն, ճշմարտության ու անկեղծության պահպանման կարևորությունը։

2Արդարություն՝ Հավասարություն, բոլորի իրավունքների հարգում ու հավասար վերաբերմունք։

3.Բարություն՝ Մարդկանց նկատմամբ հոգատարություն, সহօգնություն և ներողամտություն։

4.Հարգանք՝ Անհատների և տարբեր կարծիքների հանդեպ բաց և սիրալիր մոտեցում։

5.Հավատարմություն՝ Միասնականություն, հավատարիմ մնալու պատրաստակամություն ընտանեկան, ընկերական կամ մասնագիտական հարաբերություններում։

6.Կրթություն՝ Տարբերակված մտածողություն, իմացություն և ինքնակրթություն։

7.Հավասարություն՝ Բոլոր մարդկանց համար մեկևնույն հնարավորությունների ու իրավունքների ապահովում։

8.Սեր՝ Մարդկանց միջև անկեղծ, հոգատար ու համերաշխ հարաբերություններ։

Թեմա՝ Ռացիոնալ արտահայտություններ և դրանց թվային արժեքը:

Ռացիոնալ արտահայտություն կոչվում է այն արտահայտությունը, որում մի քանի հանրահաշվական կոտորակներ միացված են թվաբանական գործողությունների նշաններով:

Ընդ որում այդ արտահայտությունը չպետք է պարունակի զրոյական բազմանդամի վրա բաժանման գործողություն:

Հանրահաշվական կոտորակը նույնպես անվանում են ռացիոնալ արտահայտություն:

Օրինակ․

Ռացիոնալ են հետևյալ արտահայտությունները՝

Որպեսզի այսպիսի արտահայտությունները ճիշտ պարզեցնել, պետք է՝

•  պահպանել գործողությունների հերթականությունը,
•  պահպանել այդ գործողությունների կատարման կանոնները,
•  հիշել, որ բոլոր գործողությունները կատարվում են միայն այն արժեքների համար, որոնց դեպքում կոտորակներն իմաստ ունեն:

Օրինակ՝

Հարցեր և առաջադրանքներ:

1․ Ո՞ր արտահայտությունն է կոչվում ռացիոնալ:

Ռացիոնալ արտահայտություն կոչվում է այն արտահայտությունը, որում մի քանի հանրահաշվական կոտորակներ միացված են թվաբանական գործողությունների նշաններով:

2. Պարզեցնել ռացիոնալ արտահայտությունը.

1. bc,ac,ab

2. 5-5x+15x²

3. Արտահայտություններից որո՞նք իմաստ չունեն.

առաջինը, ,երրորդը

4.x-ի ինչպիսի թվային արժեքի համար հանրահաշվական կոտորակի արժեքը հավասար է 0-ի.

ա) 2

բ) -4

գ) 2

դ) 5/2

ե)0

5. Գտնել արտահայտության արժեքը, երբ x=2

1. 1

2. 5

3. -2/7

4. 0

6. Հաշվել արտահայտության արժեքը.

1) 10/3

2)

3) 0

Գրել, խաղալ, պարել, գտնել, փախչել, հասնել, հագենալ, բարկանալ, փախցնել, բարկացնել, հագնել, հագցնել, գտնվել, թռչկոտել, սպանվել բայերը խոնարհի՛ր ըղձական ապառնի և ըղձական անցյալ ժամանակաձևերով՝ դրական և ժխտական խոնարհմամբ:
Օրինակ՝

Ըղձական ապառնի Ըղձական անցյալ
Եզակի թիվ Հոգնակի թիվ Եզակի թիվ Հոգնակի թիվ
գրեմ գրենք գրեի գրեինք
գրես գրեք գրեիր գրեիք
գրի գրեն գրեր գրեին

Ըղձական ապառնի ժխտական խոն. Ըղձական անցյալ/
Եզակի թիվ Հոգնակի թիվ Եզակի թիվ Հոգնակի թիվ
չգրեմ չգրենք չգրեի չգրեինք
չգրես չգրեք չգրեիր չգրեիք
չգրի չգրեն չգրեր չգրեին

Գրել, խաղալ, պարել, գտնել, փախչել, հասնել, հագենալ, բարկանալ, փախցնել, բարկացնել, հագնել, հագցնել, գտնվել, թռչկոտել, սպանվել բայերը խոնարհի՛ր ըղձական ապառնի և ըղձական անցյալ ժամանակաձևերով՝ դրական և ժխտական խոնարհմամբ:

Խաղալ

Ըղձական ապառնի— խաղամ, խաղաս, խաղա, խաղանք, խաղաք, խաղան։

Ժխտական- չխաղամ, չխաղաս, չխաղա, չխաղանք, չխաղաք, չխաղան։

Ըղձական անցյալ —խաղայի, խաղայիր, խաղար, խաղայինք, խաղայիք, խաղային։

Ժխտական խոնարհում —չխաղայի, չխաղայիր, չխաղար, չխաղայինք, չխաղայիք, չխաղային։

Պարել

Ըղձական ապառնի-պարեմ, պարես, պարի, պարենք, պարեք, պարեն։

Ժխտական-չպարեմ, չպարես, չպարի, չպարենք, չպարեք, չպարեն։

Ըղձական անցյալ-պարեի, պարեիր, պարեր, պարեինք, պարեիք, պարեին։

Ժխտական-չպարեի, չպարեիր, չպարեր, չպարեինք, չպարեիք, չպարեին։

Գտնել

Ըղձական ապառնի-գտնեմ, գտնես, գտնի, գտնենք, գտնեք, գտնեն։

Ժխտական-գտնեմ, չգտնես, չգտնի, չգտնենք, չգնեք, չգտնեն։

Ըղձական անցյալ-գտնեի, գտնեիր, գտներ, գտնեինք, գտնեիք, գտնեին։

Ժխտական-չգտնեի, չգտնեիր, չգներ, չգնեինք, չգտնեիք, չգտնեին։

Փախչել

Ըղձական ապառնի-փախչեմ, փախչես, փախչի, փախչենք, փախչեք, փախչեն։

Ժխտական-չփախչեմ, չփախչես, չփախչի, չփախչենք, չփախչեք, չփախչեն։

Ըղձական անցյալ-փախչեի, փախչեիր, փախչեր, փախչեինք, փախչեիք, փախչեին։

Ժխտական-չփախչեի, չփախչեիր, չփախչեր, չփախչեինք, չփախչեիք, չփախչեին։

Հասնել

Ըղձական ապառնի-հասնեմ, հասնես, հասնի, հասնենք, հասնեք, հասնեն։

Ժխտական-չհասնեմ, չհասնես, չհասնի, չհասնենք, չհասնեք, չհասնեն։

Ըղձական անցյալ-հասնեյի, հասնեիր, հասներ, հասնեինք, հասնեիք, հասնեին։

Ժխտական-հասնեյի, չհասնեիր, չհասներ, չհասնեինք, չհասնեիք, չհասնեին։

Հագենալ

Ըղձական ապառնի-հագենամ, հագենաս, հագենա, հագենանք, հագենաք, հագենան։

Ժխտական խոնարհում-չհագենամ, չհագենաս, չհագենա, չհագենանք, չհագենաք, չհագենան։

Ըղձական անցյալ-հագենայի, հագենայիր, հագենար, հագենայինք, հագենայիք, հագենային։

Ժխտական խոնարհում-հագենայի, չհագենայիր, չհագենար, չհագենաինք, չհագենայիք, չհագենային։

Բարկանալ

Ըղձական ապառնի-բարկանամ, բարկանաս, բարկանա, բարկանանք, բարկանաք, բարկանան։

Ժխտական-չբարկանամ, չբարկանաս, չբարկանա, չբարկանանք, չբարկանաք, չբարկանան։

Ըղձական անցյալ-բարկանայի, բարկանայիր, բարկանար, բարկանայինք, բարկանայիք, բարկանային։

Ժխտական-չբարկանայի, չբարկանայիր, չբարկանար, չբարկանայինք, չբարկանայիք, չբարկանային։

Փախցնել

Ըղձական ապառնի-փախցնեմ, փախցնես, փախցնի, փախցնենք, փախցնեք, փախցնեն։

Ժխտական-չփախցնեմ, չփախցնես, չփախցնի, չփախցնենք, չփախցնեք, չփախցնեն։

Ըղձական անցյալ-փախցնեի, փախցնեիր, փախցներ, փախցնեինք, փախցնեիք, փախցնեին։

Ժխտական-չփախցնեի, չփախցնեիր, չփախցներ, չփախցնեինք, չփախցնեիք, չփախցնեին։

Բարկացնել

Ըղձական ապառնի-բարկացնեմ, բարկացնես, բարկացնի, բարկացնենք, բարկացնեք, բարկացնեն։

Ժխտական-չբարկացնեմ, չբարկացնես, չբարկացնի, չբարկացնենք, չբարկացնեք, չբարկացնեն։

Ըղձական անցյալ-բարկացնեյի, բարկացնեյիր, բարկացներ, բարկացնեինք, բարկացնեիք, բարկացնեին։

Ժխտական-չբարկացնեյի, չբարկացնեյիր, չբարկացներ, չբարկացնեինք, չբարկացնեիք, չբարկացնեին։

Հագնել

Ըղձական ապառնի

Դրական խոնարհում

Հագնեմ, հագնես, հագնի, հագնենք, հագնեք, հագնեն։

Ժխտական խոնարհում

Չհագնեմ, չհագնես, չհագնի, չհագնենք, չհագնեք, չհագնեն։

Ըղձական անցյալ

Դրական խոնարհում

Հագնեի, հագնեիր, հագներ, հագնեինք, հագնեիք, հագնեին։

Ժխտական խոնարհում

Չհագնեի, չհագնեիր, չհագներ, չհագնեինք, չհագնեիք, չհագնեին։

Հագցնել

Ըղձական ապառնի

Դրական խոնարհում

Հագցնեմ, հագցնես, հագցնի, հագցնենք, հագցնեք, հագցնեն։

Ժխտական խոնարհում

Չհագցնեմ, չհագցնես, չհագցնի, չհագցնենք, չհագցնեք, չհագցնեն։

Ըղձական անցյալ

Դրական խոնարհում

Հագցնեի, հագցնեիր, հագցներ, հագցնեինք, հագցնեիք, հագցնեին։

Ժխտական խոնարհում

Չհագցնեի, չհագցնեիր, չհագցներ, չհագցնեինք, չհագցնեիք, չհագցնեին։

Գտնվել

Ըղձական ապառնի

Դրական խոնարհում

Գտնվել, գտնվես, գտնվի, գտնվենք, գտնվեք, գտնվեն։

Ժխտական խոնարհում

Չգտնվել, չգտնվես, չգտնվի, չգտնվենք, չգտնվեք, չգտնվեն։

Ըղձական անցյալ

Դրական խոնարհում

Գտնվեի, գտնվեիր, գտնվեր, գտնվեինք, գտնվեիք, գտնվեին։

Ժխտական խոնարհում

Չգտնվեի, չգտնվեիր, չգտնվեր, չգտնվեինք, չգտնվեիք, չգտնվեին։

Թռչկոտել

Ըղձական ապառնի

Դրական խոնարհում

Թռչկոտեմ, թռչկոտես, թռչկոտի, թռչկոտենք, թռչկոտեք, թռչկոտեն։

Ժխտական խոնարհում

Չթռչկոտեմ, չթռչկոտես, չթռչկոտի, չթռչկոտենք, չթռչկոտեք, չթռչկոտեն։

Ըղձական անցյալ

Դրական խոնարհում

Թռչկոտեի, թռչկոտեիր, թռչկոտեր, թռչկոտեինք, թռչկոտեիք, թռչկոտեին։

Ժխտական խոնարհում-չթռչկոտեի, չթռչկոտեիր, չթռչկոտեր, չթռչկոտեինք, չթռչկոտեիք, չթռչկոտեին։

Սպանվել

Ըղձական ապառնի-սպանվեմ, սպանվես, սպանվի, սպանվենք, սպանվեք, սպանվեն։

Ժխտական-չսպանվեմ, չսպանվես, չսպանվի, չսպանվենք, չսպանվեք, չսպանվեն։

Ըղձական անցյալ-սպանվեի, սպանվեիր, սպանվեր, սպանվեինք, սպանվեիք, սպանվեին։

Ժխտական-չսպանվեի, չսպանվեիր, չսպանվեր, չսպանվեինք, չսպանվեիք, չսպանվեին

Կրկնել Նյուտոնի օրենքները։

Դասարանում քննարկվող հարցեր․

1. Ի՞նչ է ուսումնասիրում մեխանիկայի «դինամիկա» բաժինը:

Դինամիկան մեխանիկայի այն բաժինն է, որն ուսումնասիրում է մեխանիկական շարժման առաջացման պատճառները:

2. Գրել Նյուտոնի առաջի օրենքի ձևակերպումը:

Մարմինը պահպանում է իր դադարի կամ ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման վիճակը, եթե նրա վրա այլ մարմիններ չեն ազդում կամ դրանց ազդեցությունները հավասարակշռված են:

3. Բերել Նյուտոնի առաջի օրենքը հաստատող օրինակներ:

Ուժաչափից կախված մեզ հայտնի զանգվածով մարմինը գտնվում է դադարի վվիճակում, քանի որ դրա վրա ազդող ծանրության և զսպանակի առանգականության ուժերի համազորը զրո է:

Ջրում գնդակը գտնվում է դադարի վիճակում, քանի որ նրա վրա ազդող ծանրության և արքիմեդյան ուժերի համազորը զրո է:

4. Ի՞նչ պայմաններում է մարմինը շարժվում ուղղագիծ հավասարաչափ:

Մարմինը շարժվում է ուղղագիծ հավասարաչափ, եթե նրա վրա այլ մարմիններ չեն ազդում կամ դրանց ազդեցությունները հավասարակշռված են:

5. Մարմնի վրա ազդող ուժերի համազորը զրո է: Մարմինը շարժվո՞ւմ է, թե՞ գտնվում է դադարի վիճակում:

Այդ դեպքում մարմինը կարող է գտնվել դադարի վիճակում, եթե այն չէր շարժվում, կամ շարժվել ուղղագիծ հավասարաճափ, եթե այն շարժվում էր:

6. Ի՞նչն է մարմնի արագության փոփոխության պատճառը:

Մարմնի արագության փոփոխության պատճառը մարմնի վրա այլ մարմիների կողմից ազդող ուժն է:

7. Գրել Նյուտոնի երկրորդ օրենքի ձևակերպումը և բանաձևը:

Մարմնի արագացումն ուղիղ համեմատական է նրա վրա ազդո ուժին և հակադարձ համեմատական է նրա զանգվածին:

Բանաձևեր․
a = F/m
F = ma
a – մարմնի արագացում
F – մարմնի վրա ազդող ուժ
m – մարմնի զանգված

8. Ո՞ր դեպքում է մարմինը շարժվում արագացմամբ:

9. Բերել մարմինների փոխազդեցության օրինակներ:

10. Նյուտոնի երրորդ օրենքի ձևակերպումը, գրել բանաձևը:

Երկու մարմիններ միմյանց հետ փոխազդում են մոդուլով հավասար և հակառակ ուղղված ուժերով:

Բանաձևեր․
F1 = – F2
F1 – առաջին մարմնի ազդեցության ուժ երկրորդի վրա
F2 – երկրորդ մարմնի ազդեցության ուժ առաջինի վրա

Աշխատել, դառնալ, թվալ, մեծանալ, կամենալ, կորչել, հագնել, հասկացնել, բռնվել բայերը խոնարհի՛ր ենթադրական/ պայմանական/ ապառնի, ենթադրական/պայմանական/ անցյալ, հարկադրական ապառնի, հարկադրական անցյալ, հրամայական ապառնի ժամանակաձևերով՝ դրական և ժխտական խոնարհմամբ:
Եվս մեկ անգամ հիշեցնեմ, որ ենթադրական և հարկադրական եղանակները կազմվում են ըղձական եղանակից՝ առաջինին ավելացնելով կ եղանակիչը, երկրորդին՝ պիտի կամ պետք է բառը։

Ենթադրական ապառնի Ենթադրական անցյալ
Եզակի թիվ Հոգնակի թիվ Եզակի թիվ Հոգնակի թիվ
կգրեմ կգրենք կգրեի կգրեինք
կգրես կգրեք կգրեիր կգրեիք
կգրի կգրեն կգրեր կգրեին

ժխտական խոն.
Եզակի թիվ Հոգնակի թիվ Եզակի թիվ Հոգնակի թիվ
չեմ գրի չենք գրի չէի գրի չէինք գրի
չես գրի չեք գրի չէիր գրի չէիք գրի
չի գրի չեն գրի չէր գրի չէին գրի

Հարկադրականը կազմելու համար կ-ի փոխարեն ըղձական եղանակին ավելացնում ենք պիտի/պետք է բառերից որևէ մեկը։ Օրինակ՝ Հարկադրական ապառնի- պիտի գրեմ, պիտի գրես, պիտի գրի, պիտի գրենք, պիտի գրեք, պիտի գրեն։ Հարկադրական անցյալ- պիտի գրեի, պիտի գրեիր, պիտի գրեր, պիտի գրեինք, պիտի գրեիք, պիտի գրեին։ Ժխտականը կազմելվում է չ-մասնիկը ավելանալով պիտի եղանակիչին։

Հրամայական եղանակը ունի միայն մեկ ժամանակ՝ ապառնի, և մեկ դեմք՝ 2-րդ։ Օրինակ՝ խոսի՛ր-խոսե՛ք, կարդա՛- կարդացե՛ք։

Խնդիր 1

Հովանոցի արտաքին կողմի վրա գրված է KANGAROO բառը, ինչպես ցույց է տրված նկարում: Ներքևում բերված նկարներից մեկում նույնպես ցույց է տրված այդ նույն հովանոցը: Ո՞րն է այն:

(D)

Խնդիր 2

Եթե 8 խնձորների քաշը հավասար է 5 նարնջի քաշին, իսկ 3 նարինջների քաշը հավասար է 6 խնձորների քաշին, որ՞ն է ավելի ծանր, խնձորը, թե՞ նարինջը:

Խնդիր 3

Չորս միանման ուղղանկյուն դրել են կողք կողքի այնպես, որ ստացվել է մեկ մեծ ուղղանկյուն, ինչպես ցույց է տրված նկարում: Մեծ ուղղանկյան կարճ կողմի երկարությունը 10 սմ է: Որքա՞ն է մեծ ուղղանկյան երկար կողմի երկարությունը:

Խնդիր 4

Նկարում պատկերված է հնգանկյուն: Սուրենը գծում է հինգ շրջանագիծ, որոնց կենտրոնները գտնվում են A, B, C, D ու E կետերում այնպես, որ երկու շրջանագծեր, որոնց կենտրոնները գտնվում են հնգանկյան միևնույն կողմի ծայրակետերում, շոշափում են միմյանց: Հնգանկյան կողմերի երկարությունները բերված են նկարում: Կետերից ո՞րն է Սուրենի գծած ամենամեծ շրջանագծի կենտրոնը:

Խնդիր 5

Նկարում բերված խորանարդը բաժանված է 64 խորանարդիկների: Դրանցից միայն մեկն է մոխրագույն: Առաջին օրը մոխրագույն խորանարդիկն իր բոլոր հարևան խորանարդիկների գույնը դարձնում է մոխրագույն (երկու խորանարդ հարևան են, եթե ունեն մեկ ընդհանուր նիստ): Երկրորդ օրը բոլոր մոխրագույն խորանարդիկներն անում են նույնը: Որքա՞ն մոխրագույն խորանարդիկ կլինի երկրորդ օրվա ավարտին:

Խնդիր 6

Նկարում պատկերված է քառակուսու ներսում տեղադրված չորս
միանման ուղղանկյուն: Յուրաքանչյուր ուղղանկյան պարագիծը 16 սմ է:
Որքա՞ն է քառակուսու պարագիծը:

Խնդիր 7

A, B, C և D քաղաքները միացված են ճանապարհներով, ինչպես ցույց է տրված նկարում: Մրցույթը սկսվում է D քաղաքում և ավարտվում B-ում՝ անցնելով բոլոր ճանապարհներով: Յուրաքանչյուր ճանապարհով կարելի է անցնել միայն մեկ անգամ: Քանի՞ հնարավոր երթուղի կա այս մրցույթում:

Խնդիր 8

Մի պարանի երկարությունը 1մ է, մյուսինը՝ 2մ: Արմենը կտրատում է այդ պարանները
հավասար երկարություն ունեցող մի քանի մասի: Բերված թվերից ո՞րը չի կարող լինել
Արմենի ստացած բոլոր մասերի ընդհանուր քանակը:

Խնդիր 9

Մարինեն պետք է ինչ-որ թվի գումարեր 26 թիվը: Փոխարենը նա այդ թվից հանեց 26
և ստացավ -14: Ի՞նչ թիվ նա կստանար 26-ը գումարելիս:

Խնդիր 10

Լուսինեն շրջում է քարտը նախ դրա ներքևի եզրով, ապա քարտի աջ կողմից, ինչպես ցույց է տրված նկարում: Քարտի բերված պատկերներից ո՞րը կտեսնի նա: